Αποτοξινωτικές δίαιτες, μύθος ή πραγματικότητα?

Χριστός Ανέστη!!

Ελπίζω να περάσατε πολύ όμορφα κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα, να ξεκουραστήκατε και να ξεφύγατε από την καθημερινότητα. Μετά από τις ολιγοήμερες, και εν μέρει αναγκαστικές λόγω βλάβης του υπολογιστή μου, διακοπές από το διαδίκτυο μπαίνω κι εγώ πάλι σε πρόγραμμα.  Την περίοδο μετά τις διακοπές του Πάσχα κατακλυζόμαστε από δημοσιεύματα για την απώλεια κιλών και την αποτοξίνωση του οργανισμού. Θες τα περιττά κιλά που συσσωρεύτηκαν τον χειμώνα, θες οι τυχόν καταχρήσεις των εορτών, θες το καλοκαίρι που πλησιάζει, όλοι μας τα διαβάζουμε ελπίζοντας πως θα βρούμε το μαγικό κολπάκι για να τα εξαφανίσουμε. Υπάρχει όμως?

Η αλήθεια είναι πως όλες αυτές τις «ακραίες» μεθόδους απώλειας κιλών και αποτοξίνωσης τις έβλεπα πάντα με επιφύλαξη. Μια και το θέμα της αποτοξίνωσης είναι εξειδικευμένο ζήτησα από την Διαιτολόγο-Διατροφολόγο Σταυρούλα Κρίκη να μας μιλήσει για αυτό και την ευχαριστώ πολύ! Η Σταυρούλα διατηρεί και η ίδια δύο μπλογκς στα οποία μπορείτε να διαβάσετε πολύ ενδιαφέροντα άρθρα και συνταγές για την ισορροπημένη διατροφή: το Just Nutrition και το Stavroula Kriki Healthy Cooking.

«Πράσινος χυμός για πρωινό, νερό με δυόσμο για δεκατιανό, χυμός πορτοκάλι για μεσημεριανό και ένας πυκνός ντοματοχυμός συνοδευμένος από ωμό μπρόκολο για βραδινό. Αυτό είναι ένα πλάνο διατροφής που πολλοί ακολουθούν κατά περιόδους και συνήθως μετά από τις υπερφαγίες των γιορτών. Γιατί; Επειδή οι δίαιτες αποτοξίνωσης έχουν γίνει η νέα τάση της μόδας στον χώρο της υγιεινής διατροφής.

Θα έλεγα ότι υπάρχουν δύο ειδών αποτοξίνωσης. Η μία είναι δόκιμη και η άλλη δεν είναι. Στη δεύτερη περίπτωση η λέξη έχει κακοποιηθεί από κομπογιαννίτες, τσαρλατάνους και «ειδικούς» της διατροφής χωρίς τα ανάλογα πτυχία. Ο σκοπός τους; Να προωθήσουν αβάσιμα προγράμματα διατροφής, ψεύτικες θεωρίες σε μακροσκελή βιβλία και προϊόντα που ισχυρίζονται ότι αποτοξινώνουν τον οργανισμό από τις τοξίνες που υποθετικά έχουν συσσωρευτεί.

Από την άλλη, μία δόκιμη αποτοξίνωση θα ήταν αυτή η οποία αποβάλλει από τον οργανισμό αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες, ειδικά εάν τίθεται και το θέμα της εξάρτησης. Η αποτοξίνωση όμως του οργανισμού από θερμίδες δεν έχει λογική. Και η αλήθεια είναι ότι με εκπλήσσει το γεγονός που ένας λαός πάνω στον οποίο στηρίζεται η Μεσογειακή διατροφή, πέφτει θύμα της θεωρίας της αποτοξίνωσης. Κλείστε λιγάκι τα μάτια και φέρτε στο μυαλό σας τη Μεσογειακή διατροφή. Ένα τραπέζι στρωμένο με καρό τραπεζομάντηλο και από πάνω άπαχα κρέατα, ψάρια, ελαιόλαδο, τυριά, γαλακτοκομικά, σαλάτες, φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης και ξηροί καρποί. Όλα αυτά τα τρόφιμα μας δίνουν πρωτεΐνη, αμινοξέα, ακόρεστα λιπαρά, φυτικές ίνες, υδατάνθρακες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που επιτρέπουν στον οργανισμό να λειτουργεί σωστά.

Ένας τέτοιος υγιής οργανισμός αποτοξινώνεται φυσιολογικά μέσω των νεφρών, του ήπατος, του δέρματος και των πνευμόνων. Ακόμα και αυτή τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το κείμενο, ο οργανισμός αποτοξινώνεται. Δεν υπάρχει κανένας άλλος γνωστός τρόπος που θα μπορούσε να εφαρμόσει κάποιος προκειμένου να κάνει έναν υγιή οργανισμό να δουλέψει ακόμα καλύτερα. Πάντως, εάν όντως συσσωρεύονταν τοξίνες στον οργανισμό μας σε τέτοιο βαθμό όπου δεν θα μπορούσε να τις αποβάλλει έτσι όπως πρέπει, τότε ή ο οργανισμός θα οδηγούνταν στον θάνατο ή θα χρειαζόταν άμεση ιατρική παρέμβαση.

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης, ωστόσο, διαφημίζονται ως μέθοδοι απομάκρυνσης τοξινών από τον οργανισμό ακολουθώντας μία περίοδο νηστείας (μη πρόσληψης τροφής) και στη συνέχεια μία αυστηρή διατροφή ωμών φρούτων και λαχανικών. Η θεωρία είναι ότι οι δίαιτες αυτές αποβάλλουν τις τοξίνες από τον οργανισμό, καθαρίζουν το παχύ έντερο, ενισχύουν τη λειτουργία του ήπατος και οδηγούν σε απώλεια βάρους. Αλλά δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες για να υποστηρίξουν αυτή τη θεωρία. Λίγες κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν μικρό δείγμα και βρίθουν από εσφαλμένες μεθοδολογίες. (Detox diets for toxin elimination and weight loss management: a critical review of evidence.; Klein, Kiat; J Hum Nutr Diet; 2014 Dec 18).

Μερικοί άνθρωποι, βέβαια, έχουν δηλώσει ότι αισθάνονται πιο συγκεντρωμένοι και ενεργητικοί μετά από περιόδους αποτοξίνωσης. Αλλά αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί σε διάφορους λόγους, όπως η μεγάλη κατανάλωση νερού που απαιτείται και η έλλειψη «κενών» υδατανθράκων που τείνουν να κάνουν τον άνθρωπο να αισθάνεται πιο κουρασμένο (π.χ. γλυκά και ζάχαρη). Όπως και η απώλεια βάρους μπορεί να αποδοθεί στη μείωση θερμίδων που γίνεται (ουσιαστικά στην στέρηση που υπόκειται ο οργανισμός). Αλλά όποια απώλεια βάρους και εάν γίνεται, αυτό το βάρος ξανα-επανέρχεται με την επιστροφή στη συνήθη διατροφή. Και ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν κίνδυνοι που συνδέονται με την αποτοξίνωση, όπως υπογλυκαιμία, καρδιακή αρρυθμία, απώλεια μυών και επιβάρυνση των νεφρών. Αυτοί οι κίνδυνοι συνδέονται με τη διάρκεια και την αυστηρότητα της αποτοξίνωσης.

Αλλά οι ισχυρισμοί γύρω από την αποτοξίνωση γίνονται και λίγο πιο αβάσιμοι (και γελοίοι) όσο η βιομηχανία επεκτείνεται. Γιατί στο κάτω κάτω είναι μία επιχείρηση που προσπαθεί να πουλήσει λύσεις στους καταναλωτές. Η τελευταία διαφήμιση που είδα ήταν για αποτοξινωτικά επιθέματα πελμάτων. Φοριούνται τη νύχτα και υπόσχονται ότι θα τραβήξουν όλες τις τοξίνες από τον οργανισμό μέσω των ποδιών. Το πρωί τα επιθέματα έχουν γίνει καφέ. Ωστόσο το χρώμα είναι απλά μία χημική αντίδραση με τον ιδρώτα από τα πόδια. Είναι μία απάτη και μία εκμετάλλευση του ευκολόπιστου καταναλωτή. Και η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα προϊόντα αποκαλύπτουν κάτι για την ανθρώπινη φύση. Όλοι θα θέλαμε αυτή την απλή λύση που θα μας ελευθέρωνε από τις αμαρτίες μας. Να μπορούσαμε να τρώμε απερίσκεπτα και με δυο τρία κολπάκια να τα αναιρούμε. Χωρίς κόπο, χωρίς δίαιτα, χωρίς άσκηση. Είναι ωραίο να σκεφτόμαστε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να υπάρχει, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει. Η απόλυτη «αποτοξίνωση» είναι να μην καπνίζουμε, να αθλούμαστε, να κοιμόμαστε επαρκείς ώρες και να ακολουθούμε μία ισορροπημένη διατροφή, όπως είναι η Μεσογειακή διατροφή.

Με λίγα λόγια το ανθρώπινο σώμα είναι εκπληκτικό. Έχει βρει τρόπους να αντιμετωπίζει τις τοξίνες χωρίς να χρειάζεται να του στερούμε σημαντικές πρωτεΐνες και σύνθετους υδατάνθρακες. Δεν υπάρχει επομένως λόγος να υπερφορτώνουμε τον οργανισμό με πράσινα, μαγικά λαχανικά και να ξεχνάμε την υπόλοιπη πυραμίδα τροφίμων.»

Κρίκη Σταυρούλα

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Email: stavroulakriki@gmail.com

Κινητό: +306947606381

LinkedIn: http://gr.linkedin.com/pub/stavroula-kriki/41/20a/472

Facebook: https://www.facebook.com/kriki.stavroula